آیا می دانید چند نوع روغن زیتون داریم؟

حتما شما هم درباره فواید روغن زیتون و آثار بی نظیر آن شنیده اید، اما ممکن است ندانید ما چند نوع روغن زیتون داریم و هر کدام به چه منظوری تولید می شوند. به طور کلی روغن گیاهی Olive، بر اساس نحوه فرآوری به دو دسته تصفیه شده و تصفیه نشده تقسیم می شود. روغن های تصفیه نشده مناسب برای روی سالاد، پاستا و پخت و پزهای ملایم هستند. روغن زیتون های تصفیه شده، بو و مزه زیتون را تا حد زیادی از دست داده و نقطه دود بالاتری دارند، در نتیجه برای سرخ کردن نیز استفاده می شوند. با توجه به این موضوع که امروزه روغن های سرخ کردنی موجود در بازار، از کیفیت بسیار پایینی برخوردارند، شما می توانید با پرداخت قیمت روغن زیتون سرخ کردنی، غذاهایی سرخ کردنی خوشمزه و در عین حال سالم برای خود و خانوادتان تهیه کنید.

چند نوع روغن زیتون داریم؟

چند نوع روغن زیتون داریم و چه تفاوتی با هم دارند؟ سوالی که تمام مصرف کنندگان روغن زیتون حداقل یکبار دنبال جوابش بوده اند. زیتون ها را بر اساس تفاوت رنگ، مزه و مقدار اسیدیته بودن دسته بندی می کنند. یکی از روش های تقسیم بندی، بر اساس نوع فرآوری آنهاست، که دو گروه ایجاد می شود:

انواع روغن زیتون تصفیه نشده

در این روش زیتون های ناب و خوب، بعد از شسته شدن و جدا کردن دانه آنها، بدون اضافه کردن هیچ گونه گرما و ماده شیمیایی، وارد فرآیند روغن گیری می شوند. این مدل بالاترین کیفیت روغن را دارد.

1. روغن زیتون فرابکر (Extra Virgin Olive Oil)

از انواع روغن زیتون، با کیفیت ترین نوع آن، فرابکر می باشد که تمامی خواص و فواید زیتون در آن یافت می شود.این روغن به شیوه ای تهیه می شود که طعم زیتون، ویتامین و املاح آن را حفظ می کند. برای تهیه روغن زیتون فرابکر، ابتدا زیتون های کاملا سالم را می چینند و در زمان کمی (تا هشت ساعت بعد) بعد از شست و شو و تفکیک زیتون های خوب و بد از هم، روغن آن ها را با فشار، بدون هیچ حرارت و مواد شیمیایی استخراج می کنند. همچنین این روغن را باید در شرایط خاصی نگهداری کرد تا مقدار اسیدیته آن افزایش پیدا نکند. با این روش پلی فنول ها که خاصیت ضد التهابی دارند و آنتی اکسیدهایی مثل اولئوروپین، هیدروکسی تیروزول، اولئوکانتالی، ویتامین K ،E و اسیدهای چرب غیر اشباع موجود در زیتون حفظ شده، که سبب کاهش کلسترول و حفظ سلامتی بدن می شوند.

نحوه مصرف روغن فرابکر

در هنگام مصرف Extra virgin مزه تلخی و تندی ته گلو شما را می سوزاند که زود از بین می رود. مزه تلخی به دلیل وجود اولئوروپین و تندی آن به دلیل اولئوکانتال موجود در زیتون است. رنگ نهایی این محصول سبز طلایی می باشد. همچنین روغن فرابکر در دمای بالا، خواص و مواد مغذی خود را از دست می دهد و به دلیل نقطه دود پایینی که دارد، مناسب سرخ کردن طولانی نیست؛ به همین دلیل توصیه می شود از این روغن در غذاهای سرد، سبزیجات و سالادها استفاده کنید.

تشخیص روغن فرابکر اصل

قیمت این روغن به دلیل خلوص، شرایط فرآوری و نگهداری آن نسبتا بالا است. اگر شما هم از دسته افرادی هستید که برای حفظ سلامتی خود هزینه زیادی می کنید، داشتن یک شیشه روغن فرابکر به شما توصیه می شود. اما باید توجه داشته باشید روغنی دیگر، یا از نوع تقلبی آن را به شما ندهند. مهم ترین روش تشخیص، مطالعه برگه آزمایش آن است. در روغن زیتون فرابکر مقدار اولئیک اسید در 100 گرم آن باید کمتر از 0.8 باشد. همچنین از دیگر راه هایی که می توانید تشخیص بدهید روغن زیتون مورد نظر شما فرابکر است یا نه، توجه به مزه، بو و رنگ آن می باشد؛ هرچند این روش خیلی دقیق نیست.

2. روغن زیتون بکر (Virgin Olive Oil)

در رتبه دوم، روغن زیتون بکر قرار دارد. در تهیه این روغن نیز مانند فرابکر، عملیات روغن گیری به روش مکانیکی و بدون اضافه کردن هیچ گونه ماده شیمیایی و حرارت صورت می گیرد. روغن فرابکر در پرس اول روغن گیری می شود اما بکر، از پرس دوم و سوم زیتون، بدست می آید. به همین دلیل این روغن نیز طعم و بو زیتون را به صورت ملایم تر دارد. همچنین خواص زیتون را حفظ می کند.

از مهم ترین تفاوت های بکر و فرابکر در مقدار اولئیک اسید آنها می باشد. در بکر برای هر صد گرم آن، مقدارش 1.5 تا 2 است. درنتیجه روغن بکر چرب تر بوده، نقطه دود بالاتری داشته و می توان در پخت و پز و سرخ کردن متوسط مورد استفاده قرار بگیرد.

این روغن به دو نوع بکر درجه یک و معمولی تقسیم می شود. در نوع درجه یک آن، حداکثر مقدار اولئیک اسید آن 2 در صد گرم می باشد و در روغن بکر معمولی این مقدار حداکثر به 3.3 تغییر می کند، که در هنگام خرید باید به آن توجه داشت.

انواع روغن زیتون تصفیه شده

برای تهیه این روغن، به زیتون گرما و مواد شیمیایی اضافه می کنند و یا تغییرات فیزیکی و شیمیایی روی روغن به وجود می آورند.

1. روغن زیتون تصفیه شده بی بو

در روغن تصفیه شده برخلاف دو روش قبل، برای فرآوری آن از گرما و ترکیبات شیمیایی استفاده می کنند. برای تهیه این روغن عملیات خنثی سازی، رنگ بری و بی بوسازی روی روغن بکر اعمال می شود. این کارها آنتی اکسیدان و خواص آن را از بین می برد، اما با این حال از خیلی از روغن های صنعتی موجود در بازار بهتر است. مقدار اسیدیته آن حدود 3 در 100 گرم می باشد.

به دلیل کمتر بودن خواص آن نسبت به بکر و فرابکر، توصیه می شود به جای استفاده در سالاد و غذاهای سرد، برای پخت و پز و خواباندن مواد در روغن از آن استفاده شود.

این روغن به دلیل نداشتن طعم و عطر زیتون، امکان اضافه کردن روغن های دیگر در آن بسیار زیاد است. به همین دلیل توصیه می شود آن را حتما از مراکز معتبر تهیه کنید.

2. روغن زیتون لامپانت (Lampante olive oil)

لامپانت از روغن های زیتون غیر خوراکی بوده که در صنعت، لوازش آرایشی بهداشتی استفاده می شود. لامپانت از زیتون های پلاسیده، کرم زده و فاسد بدست می آید. این روغن بو و طعم قوی و زننده ای دارد. اگر در غذا استفاده شود تمام مزه آن را تحت الشعاع قرار داده و خراب می کند. بعضی افراد به عنوان روغن زیتون بکر آن را می فروشند، در حالی که از لحاظ بو و مزه بسیار با آن متفاوت می باشد. همچنین این روغن مقدار اولئیک اسید بالایی داشته که برای انسان مضر است.

3. روغن تفاله زیتون (Pomace olive oil)

در انواع روغن زیتون، تفاله زیتون از بدترین نوع آن به شمار می رود. برای تهیه آن، تفاله های زیتون حاصل از روغن گیری های قبل را با هگزان زیادی مخلوط کرده و با حرارت بالا روغن آن را استخراج می کنند که این عمل باعث سرطان زا شدن روغن می شود. اتحادیه اروپا استفاده از این روغن را برای انسان ممنوع کرده و فقط برای تولید لوازم آرایشی و بهداشتی قابل استفاده است.

فریب در تبلیغات و فروش

امروزه متقلبان با گذاشتن نام های بی معنی، ترکیباتی بی خاصیت را به عنوان روغن زیتون می فروشند. مانند:

روغن زیتون خالص (Pure Olive Oil)

این روغن از ترکیب روغن زیتون بکر و تصفیه شده بدست می آید. استفاده از کلمه خالص برای آن، به معنی اضافه نکردن هیچگونه روغن گیاهی دیگر به آن است. مقدار PH، رنگ، بو و مزه آن بستگی به مقدار روغن بکر آن دارد. از نظر کیفیت این روغن از فرابکر و بکر بسیار پایین تر است اما در همان رنج قیمت به فروش می رود.

روغن زیتون سبک (light Olive Oil)

این روغن زیتون به دلیل ترکیب شدن با دیگر روغن های گیاهی، از عطر و مزه کمتری نسبت به دیگر Olive Oil برخوردار است. همچنین خاصیت آنتی اکسیدان و اسیدهای چرب مفید خود را از دست داده است. این روغن هم قیمت با روغن بکر فروخته می شود و ادعا می کنند که تمام خواص آن را دارد.

در پایان؛ شناخت این که چند نوع روغن زیتون داریم؟

روغن زیتون به دلیل فواید زیاد آن برای بدن، همواره از گذشته تاکنون خواهان خود را دارد. برای طرفداران این روغن، این مسئله که چند نوع روغن زیتون داریم و از کدام استفاده کنیم همیشه مطرح بوده است. بهترین نوع روغن زیتون فرابکر است که بدون گرما و ترکیبات شیمیایی ایجاد شده و بو، مزه و خواص زیتون را کاملا دارد. در دسته بعدی روغن بکر می باشد که مانند فرابکر تولید شده، اما مزه و بوی ملایم تری دارد. این دو روغن تصفیه نشده بودند. عبارت تصفیه نشده به معنی وجود آلودگی در آن نیست بلکه یعنی ویتامین، املاح، بو و طعم زیتون آن گرفته نشده است. روغن زیتون تصفیه شده، از روغن بکری که بو و مزه آن گرفته شده، تهیه می شود. خیلی کشورها در تولید و صادرات روغن زیتون با کیفیت موفق هستند از جمله این کشور ها می توان به ایتالیا، اسپانیا، ترکیه، مصر و … اشاره کرد که محصولاتی با کیفیت و محبوب تولیده می کنند. در هنگام خرید این روغن ها توجه داشته باشید زیرا بعضی سودجویان با ترکیب روغن های بی کیفیت با مقدری روغن بکر و گذاشتن اسم الکی روی آنها، به قیمتی بالا سعی دارند روغن های خود را بفروشند.